با اینکه ارتباط "اختلال روده ی نشت کننده" و بیماریهای خودایمنی هنوز بصورت دقیق و جامع از نظر علمی اثبات نشده اما " افزایش نفوذ پذیری روده" در پیشینه ی بسیاری از تحقیقات و پژوهش ها در سالهای اخیر بوده است و حتی عامل اصلی در ایجاد برخی بیماریها تلقی شده است.
اختلال روده ی نشت کننده چیست؟
سطح روده ی ما (بنام اِپیتلیوم) با لایه ای از سلولهای به هم چسبیده پوشیده شده است. این لایه ی سلولی به عنوان سدی میان محیط بیرونی (مجاری گوارشی) و محیط داخل (خون و فضای داخلی بدن) ایفای نقش میکند. وقتی اتصالات محکمِ بین این سلولهای بهم پیوسته باز شود، اختلال روده ی نشت کننده ایجاد میشود؛ بدین ترتیب که تکه های پروتئینی، باکتریها، ضایعات، سموم و پاتوژن ها میتوانند از این راه عبور کنند. بعد از این، سلولهای سیستم ایمنی ساکن در قسمت روده بر علیه این عوامل بیگانه و مهاجم حمله را آغاز میکنند و به دنبال آن سلسله ای از واکنشها رخ میدهد که به التهاب و فعالیت مداوم سیستم ایمنی منجر میشود.
برای بهبود اختلال روده ی نشت کننده، هم باید بدانیم از چه غذاهایی اجتناب کنیم و هم اینکه چه مواد غذایی بهبود بخشی را در برنامه ی خود بگنجانیم.
طبق برخی تحقیقات، غذاهایی که باعث ضعف روده و باز شدن این اتصالاتِ میان سلولی میشود باید از برنامه غذایی فرد حذف شوند و چیزهایی که به سلامت عمومیِ روده کمک میکند اضافه شوند.
برای مثال طبق تحقیقات دکتر سارا بلنتاین، موارد اصلی برای حذف شامل غلات گلوتن دار، غذاهای لکتین دار (حبوبات)، لبنیات، سبزیجات گروه سولانم (بادمجون، گوجه، سیب زمینی، فلفل،..)، سفیده ی تخم مرغ،..میشود.
راهکارهای بهبود بخش اصلی شامل این موارد میشود:
۱. کاهش التهاب با پرهیز از مصرف غلات
۲. کاهش التهاب با تعدیل اسیدهای چرب امگا سه و شش مصرفی در روز
۲. پروبیوتیکها و مواد غذایی پروبیوتیکی
۳. فراهم آوردن شرایط مناسب برای تکثیر باکتریهای مفید و محافظ بدن با مصرف سبزیجات و فیبرها به اندازه ی کافی
۴. مصرف آمینواسیدهای مهم برای تقویت اتصالات میان سلولی در قسمت دیواره ی گوارشی (مثل آب استخوان)
آیا مواد مغذی مشخصی وجود دارد که به استحکام ساختاریِ دیواره ی روده و بسته نگه داشتن اتصالات میان سلولها به منظور بهبود "اختلال روده ی نشت کننده" کمک کند؟ بله، علاوه بر پژوهش های مختلفی که تاثیر مکملهای مواد مغذی و ترکیبات گیاهی -داروئی مختلف را بر نشت پذیری روده در انسانها و حیوانات زنده مورد سنجش قرار داده است، انجام آزمایشات کشت سلولی با الگوبرداری از سلولهای اِپیتلیال روده، ما را به شناخت بهتری در این مورد رسانده است.
در واقع، با کمک این روش مرسوم، سلول های روده را در آزمایشگاه میتوان کِشت کرد به گونه ای که کاملا شبیه سلولهای انتروسیت دیواره ی روده شود. سپس محلولِ حاوی هر ماده ی مغذی را به سلولهای اِپیتلیال فرضی داده میشود و ولتاژ، جریان و مقاومت الکتریکی، آنها را در سرتاسر سلولها اندازه گیری کرد. تعیین این فاکتورها به دانشمندان کمک میکند تا میزان استحکام سد روده و عملکرد آن را ارزیابی کنند. علاوه بر اینها، شدت گسترش آنها در لایه ی سلولی نیز بررسی میگردد.
همچنین محققان میتوانند میزان اثرگذاری مواد مغذی بر ژن های دخیل در تنظیم نشت پذیری روده و پروتئین های نقاط پیوندی میان سلولهای جدار روده را آزمایش کنند.
خلاصه: از طریق این نوع پژوهش ها و پروژه های تحقیقی به این نکته پی میبریم که مواد مغذی مشخصی هستند که به بازسازی دیواره ی روده و فضای میان سلولی کمک کند؛ همان قسمتهایی که سلولها را به هم چسبیده و در کنار هم نگه میدارد و باعث میشود این ساختار کمتر از قبل نشت پذیر (نفوذ پذیر) باشد.
___________________________________________________________________________
هر ماده ی مغذی معرفی شده به شیوه ی منحصر به فرد خود در استحکام ساختار سلولی روده نقش دارد و هر کدام در نوع خود مهم و مفید هستند. ( چگونگی اثر آنها متفاوت است). این ترکیبات عبارتند از:
۱. زینک: نوع عملکرد: تنظیم نفوذ پذیری روده و موثر در پروتئینهای اتصالات محکم میان سلولها
۲. کوئرستین: نوع عملکرد: تقویت سد روده و حفاظت از آن در برابر عوامل آسیب رسان خارجی
۳.بوتیرات: نوع عملکرد: نوسازیِ ساختار کلی روده و کاهش نشت پذیری آن
۴. کورکومین: نوع عملکرد: بازسازیِ ساختار روده و کاهش نفوذپذیری آن
۵. ایندول: نوع عملکرد: کاهش تولید سایتوکینهای پیش التهابی
۶. بربرین: نوع عملکرد: اصلاح میزان نفوذپذیری چسبهای محکمِ میان سلولی
۷. اِل-گلوتامین: نوع عملکرد: ایجاد یکپارچگی و حفظ عملکرد سد روده
۸. شیرین بیان بدون گلیسیریزین: ضخیم سازی لایه ی مخاطی روده
منابع غذایی این ترکیبات
منابع غذایی ترکیبات مفید برای اختلال روده ی نشت کننده
۱. زینک : غذاهای دریایی، امعا و احشا بخصوص جگر، گوشت قرمز، بوقلمون، تخم کدو تنبل
۲. کوئرستین : گیاهان مختلف همچون پیاز، سیب، مرکبات، چای سبز/سیاه، توتهای تیره رنگ، گیلاس، سبزیجات چلیپائی، برخی گیاهان داروئی مثل مریم گُلی.
۳. بوتیرات: اسید چرب با زنجیره ی کوتاه است که از تخمیر فیبرهای گیاهی در روده تولید میشود⬅ با خوردن فیبر انواع سبزیجات از جمله سبزیجات برگ سبز، ریشه ای، تخمیری میوه ها، دانه ها، مغزها میتوان تولید این ماده در بدن را تقویت کرد؛ لازم به ذکر است که در برخی مواد غذایی مثل روغن حیوانی،..نیز وجود دارد.
۴. کورکومین: زردچوبه بصورت خوراکی، طبق تحقیقات مصرف مکمل آن برای همه ممکن است مناسب نباشد، خصوصاً بیماران خودایمنی با غلبه ی سلولهای تی نوع ۲. برای اطلاعات بیشتر مطلب سلولهای کمکی تی را مطالعه کنید.
۵. ایندول : بیشتر سبزیجات چلیپائی مثل کیل، کلم ها، شلغم. البته این ترکیب مفید میتواند در بدن از آمینواسید تریپتوفان هم تولید شود. منابع غذایی تریپتوفان عبارتند از گوشت، ماهی، بوقلمون، تخم کدو تنبل و آفتابگردان.
۶. بربرین: این مورد تقریباً کمیاب است به همین خاطر، دکتر بلنتاین مکمل با کیفیت آن را در سایتش پیشنهاد داده. منابع گیاهی آن عبارتند از انگور اورگن، زرشک اروپایی، درخت زردچوبه.
۷. اِل-گلوتامین: بهترین ترکیب شناخته شده. منابع غذایی آن شامل گوشت و آب استخوان میشود و مکمل با کیفیت آن هم میتواند کاربردی باشد.
۸. شیرین بیان بدون گلیسیریزین: دقت شود که خود ریشه ی آن که کِرِمی رنگ است میتواند ایجاد عوارض جانبی همچون فشار خون کند اما عصاره ی بدون گلیسیریزین آن (قهوه ای رنگ) در این زمینه کاربرد دارد. دکتر سارا بلنتاین مکمل DGL با کیفیت آن را پیشنهاد داده است.
___________________________________________________________________________
برخی از مواد غذایی ذکر شده در بالا در رژیم خودایمنی، پروتکل حذفی AIP مجاز نیستند. اگر رژیم مشخصی دارید یا به هر کدام از این ترکیبات حساسیت دارید هرگز روزانه آن را مصرف نکنید چون فقط برای اختلال روده ی نشت کننده مناسب است. قدرت واکنشهای التهاب زا در بدن بیشتر از فواید و میزان اثر گذاری ماده ی موثره ی این مواد غذایی است. برای مثال کره ی حیوانی حاوی بوتیرات است اما برای برخی ایجاد التهاب میکند یا تخم مرغ حاوی تریپتوفان است اما جزء عوامل ایجاد کننده ی التهاب برای برخی بیماران است
تذکر: مطالب ارائه شده در این صفحه جنبه ی تحقیقی دارد. بدون نظر پزشک تغییری در برنامه ی سلامت خود ایجاد نکنید.
منبع:
www.thepaleomom.com/8-nutrients-for-leaky-gut/
